Het belang van vrij spelen voor kinderen

Spelen zonder doel of regels, voor de ontwikkelingen van kinderen is dit heel belangrijk. (En fijn voor ouders: kinderen die goed zijn in vrij spelen vermaken zichzelf.) Probeer de dag van je kind niet helemaal vol te plannen en zorg dat er altijd tijd is om lekker aan te rommelen.

Wat is vrij spelen?

Vrij spelen gebeurt wanneer er bij het spelen geen spelregels of richtlijnen zijn, maar een kind zijn eigen gang kan gaan en zijn verbeelding kan gebruiken. Een hut bouwen, fantasiespel of rollenspel, vingerverven, met poppen, knuffels of autootjes spelen, wat aanrommelen in de achtertuin – het zijn allemaal vormen van vrij spel.

Fantasiespel en rollenspel zijn manieren om indrukken te verwerken. Door deze na te spelen, krijgt een kind meer grip op wat er is gebeurd en kan het leren omgaan met de gevoelens die daarbij vrijkomen. En jonge kinderen, die heel veel dingen voor het eerst meemaken, hebben een boel indrukken te verwerken!
 

Waarom is vrij spelen zo belangrijk?

Niets is zo natuurlijk voor kinderen als spelen. "Overal waar kinderen vrij zijn om te spelen, doen ze dat”, schrijft Peter Gray, hoogleraar psychologie aan het Boston College, in het American Journal of Play. Hoewel het voor de ontwikkeling van kinderen cruciaal is dat ze ook samen met ouders spelen – er is volop onderzoek dat aantoont hoe belangrijk dit is om de woordenschat, schoolprestaties en gevoel van eigenwaarde te verbeteren - is vrij spelen minstens zo belangrijk.

Vrij spelen draagt bij aan het cognitieve, fysieke, sociale en emotionele welzijn van kinderen. Het helpt kinderen bovendien om met stress om te gaan en ervaringen te verwerken. "Kinderen gaan met hun angsten om door middel van vrij spel”, zegt kinderarts Kenneth R. Ginsburg, die een onderzoekersrapport over spelen schreef voor de American Academy of Pediatrics. “Het is hun natuurlijke manier om sociaal-emotionele veerkracht op te bouwen.”

Kinderen die volledig hun gang kunnen gaan in hun spel, oefenen besluitvormingsvaardigheden, bewegen in hun eigen tempo, ontdekken wat hen interesseert en ervaren hoe fijn het is om op te gaan in hun passie. Druk en stress verdwijnen en creativiteit krijgt alle ruimte.

Om deze redenen is het zo belangrijk dat je de tijdsbesteding van je kind niet overstructureert, de dag niet volpropt met activiteiten en niet het idee hebt dat het als ouder jouw taak is om je kind te entertainen. Geef je kind elke dag volop tijd en ruimte voor vrij spel.

 

6 tips om je kind te stimuleren tot vrij spelen

 

1. Beperk beeldschermgebruik

Maak duidelijke afspraken over wanneer en hoe lang je kind achter een schermpje mag. Door beeldschermgebruik te beperken gaat je kind niet een scherm gaat vertrouwen als hij zich een beetje verveelt. In de blog Thuis aan de slag met mediawijsheid vind je richtlijnen voor schermtijd per leeftijd en tips plus een handige download om schermafspraken te maken met je kind.

 

2. Laat verveling toe

Om kinderen vrij te laten spelen, hebben ze tijd nodig om zich te vervelen en dan tijd om die verveling te overwinnen. Kom niet met allerlei spelsuggesties als je kind klaagt over verveling. Iets bedenken om te gaan doen, is het begin van vrij spelen.
 

3. Zorg voor speelgoed met een 'open einde'

Open-einde speelgoed is speelgoed dat je kind op steeds weer verschillende manieren kan gebruiken, afhankelijk van de fantasie, creativiteit, stemming en zelfs jaargetijde. Het 'script' staat niet vast en zijn geen van tevoren opgelegde beperkingen of spelregels. Voorbeelden van speelgoed met een open einde vind je in onze webshop onder de filters fantasiespeler, bouwer en kunstenaar.

 

4. Laat je kind buiten spelen

Bij het buiten spelen komt vaak meer fantasie kijken dan bij binnen spelen. Er is minder structuur. Kinderen verzinnen hun eigen spelletjes en de bijbehorende spelregels. Natuurlijk ga je bij jonge kinderen mee naar buiten om toezicht te houden (en zelf ook een frisse neus te halen), maar geef je kind ruimte om zelf aan te rommelen, zonder dat jij je ermee bemoeit.
 

5. Wees realistisch

Verwacht niet dat je kind urenlang alleen speelt terwijl je werkt of het huishouden doet. Zeker als kinderen niet gewend zijn om in hun eentje te spelen, duurt het een tijdje voor ze lang kunnen opgaan in vrij spelen. Afhankelijk van de leeftijd en het karakter van je kind, kan een kwartiertje zelf spelen al heel wat zijn. Naarmate je kind ouder wordt en meer gewend is om zichzelf te vermaken, loopt die tijd op.
 

6. Geef het goede voorbeeld

Doe je zelf ook dingen niet omdat ze moeten, maar gewoon omdat je er plezier aan beleeft? Laat je kind zien dat spelen erbij hoort, hoe oud je ook bent. Ga gerust sporten, lezen, tuinieren, schilderen, breien of een kastje timmeren. Zo geef je het goede voorbeeld.

 

 

 

---

Bronnen:

Gray P. The decline of play and the rise of psychopathology in children and adolescents. American Journal of Play. 2011;3(4):443-463. 
American Academy of Pediatrics. Want Creative, Curious, Healthier Children with 21st Century Skills? Let Them Play. 20 augustus 2018. Itasca, Ill.: American Academy of Pediatrics 2020 
International Play Association (IPA.org). UN Convention on the Rights of the Child. Samenvatting (met links naar volledige tekst). (Aangepast 20 november 1989).