Wat is fijne motoriek?

Niet bij elk kind verloopt het rennen, springen, knippen, plakken en tekenen op school even goed. Voor deze vaardigheden is het belangrijk dat de fijne en grove motoriek goed zijn ontwikkeld. Op school wordt hier op een speelse manier dan ook veel aandacht aan besteed.

Maar wat is nu precies fijne motoriek? Dit is het uitvoeren van gecoördineerde acties om voorwerpen met de hand, vingers en duim te pakken, te manipuleren en los te laten.
 
Veel schooltaken vragen fijnmotorische vaardigheden zoals knip-, plak- en kleurwerkjes, spelen constructiemateriaal, kleine voorwerpen vastpakken en er iets mee doen, werken  met een toetsenbord en muis, jas aantrekken, tas dichtdoen, veters strikken, maar ook eten en drinken.

Fijne motoriek is de basis voor het schrijven

Daarnaast is in groep 1 en 2 de fijne motoriek een belangrijke basis voor het schrijven in groep 3. Geschat wordt dat in groep 2 ongeveer 10 tot 15 procent van de leerlingen op het eind van het schooljaar zodanige moeite met de fijne motoriek heeft dat zij in groep 3 problemen zullen krijgen met het schrijven.
 
Als de motorische ontwikkeling van je kind achterloopt, is het belangrijk dat dit vroegtijdig wordt gesignaleerd. Dan kan je kind hulp krijgen, zodat hij of zij bij de start van groep 3 niet in de problemen komt.
 

De problemen die je kind kan ervaren met de fijne motoriek zijn:

• Problemen met een voorwerp met tweehanden vastpakken en bewegen
• Je kind vind het moeilijk om een vinger onafhankelijk te bewegen of het lukt niet om de duim en wijsvinger te laten samenwerken
• Je kind zet te veel of te weinig kracht
• Het lukt niet om iets heel kleins, zoals een klein kraaltje, vast te pakken tussen het topje van de duim en het topje van de vinger (pincetgreep)
• Je kind is niet in staat om een voorwerp met één hand vast te houden en in de hand te bewegen (inhandmanipulatie)

 

Handige hulpmiddelen voor fijne motoriek

Vlechten leren | Educo

Bekijk

Pincetten | Hout | Set à 4 stuks

Bekijk

Motoriekbord | Getallen | Educo

Bekijk

 

Een juiste zithouding

Als je kind problemen heeft met fijne motoriek, moet de leerkracht ook kijken naar de zithouding. Want die is van invloed. Zit je kind eigenlijk wel goed? Een verkeerde zithouding kan liggen aan het meubilair, maar er kan ook onvoldoende houdingscontrole zijn door bijvoorbeeld afwijkende spiertonus, spierzwakte of misschien wel door het gedrag.
 
Soms kan een voetenbankje, anti-slip op de stoel of een hellend vlak al veel betekenen. Een zogeheten tafelreminder kan ook een optie zijn: op de rechter- of linkerbovenhoek van de tafel wordt een plaatje geplakt van de juiste zithouding.

Creatief met motoriek

De fijne motoriek kan op veel verschillende manieren geoefend worden. Met een beetje creativiteit kom je een heel eind. Denk bijvoorbeeld aan spelen met materialen zoals sleutels, pomponballetjes, eetstokjes, elastiekjes, pincet, wasknijpers, ritsen en loombandjes.
 
Wanneer je zelf een bak vult met allerlei spulletjes waarmee je kind zijn of haar motorische vaardigheden kan oefenen, kun je je kind voor weinig geld veel plezier bezorgen!

Over de auteur:
Olga ten Hope is kinderfysiotherapeut, afgestudeerd Professional Master Kinderfysiotherapie te Utrecht.