Topo leren een fluitje van een cent

In dit artikel over topografie leren zetten we al eerder enkele tips op een rijtje. Daar voegen we nu nog een paar aan toe. De eerste staat als tussenkop boven deze alinea: Boerenzonen roepen 'boe' tegen shit-ossen, echt Hema! Dat lijkt klinkklare nonsen, maar dat is het niet...
 

Kijk maar eens naar de grote plaatsen op een kaart van Noord-Brabant, die kinderen (in groep 6) moeten leren. Je 'leest' ze min of meer van links naar rechts: Bergen op Zoom, Roosendaal, Breda, Tilburg, 's-Hertogenbosch, Oss, Eindhoven, Helmond.

 

De zin 'Boerenzonen roepen 'boe' tegen shit-ossen, echt Hema!' is een ezelsbruggetje met de beginletters van de te leren plaatsen. Op deze manier vallen voor bijna alle plaatsen, of provincies of landen wel ezelsbruggetjes te bedenken. Hoe gekker de zin, hoe beter te onthouden.

Een waarschuwing is hier op zijn plaats: hoewel topo leren voor een toets met dit soort ezelsbruggetjes een fluitje van een cent wordt, is deze methode niet voldoende om de topografische kennis echt goed en grondig in het langetermijngeheugen op te slaan. Om dat te bereiken, moet er intensiever met de stof worden geoefend.
 

Op de basisschool moeten kinderen in totaal 300 topografische begrippen leren. 100 in Nederland (provincies, steden, wateren, gebieden), 100 in Europa en 100 in de rest van de wereld. Deze lijst is mede opgesteld door Cito. Alle aardrijkskundemethodes in Nederland houden rekening met deze drie lijsten van honderd. Sommige volgen precies de lijst, andere hebben er nog wat extra toponamen aan toegevoegd.

 

Nog altijd krijgen kinderen onduidelijke, zwart-wit gekopieerde kaartjes uit de lesmethode mee naar huis om hun topo te leren. Provinciegrenzen zijn amper zichtbaar, het hele land is een grote brij van verschillende tinten grijs, waarin steden en rivieren nauwelijks te onderscheiden zijn. Dat maakt het leren er niet gemakkelijker en zeker niet leuker op.

 

Overweeg om voor je kind een mooie atlas te kopen, zoals je Junior Bosatlas van Noordhoff Uitgevers (die van de Grote Bosatlas).  In deze atlas staan alle toponamen van de basisschool op superduidelijke kaarten. Daarnaast staat er allerlei extra informatie en oefenstof in de Junior Bosatlas, die je kind helpen om de wereld 'in de bol' te krijgen.

Duidelijke kaarten vind je ook op de website Topografieindeklas.nl. Zoals de naam al aangeeft, maken scholen maken gebruik van deze website. Maar de site is ook bedoeld om thuis topo mee te oefenen. Je kunt er topografische kaarten downloaden in een mooi topo-oefenboekje of (tegen verzendkosten) een gedrukt exemplaar bestellen. Topografie in de Klas is gebouwd op basis van een duidelijk didactisch model met als belangrijkste doel het creëren van een duurzame 'mental map'. Niet leren voor een toets maar voor de lange termijn. Het, met behulp van een atlas, invullen van een Topografieboekje is daar een essentieel onderdeel van.

 

Uiteraard is deze website ook bedoeld om de topografie mee te oefenen. Het programma is streng: ook de spelling moet precies goed zijn voordat het antwoord wordt goedgerekend - en dat is precies wat op school ook van je kind wordt verwacht. Staat er een spelfoutje in het ingetypte antwoord, dan wordt het echter niet direct fout gerekend, maar krijgt je kind de kans het antwoord aan te passen.

 

Deze topotrainer van Topografie in de Klas werkt op elke computer en laptop en is absoluut een aanrader als het om topo oefenen gaat. Een nadeel is dat je niet precies de leerstof afgebakend kunt instellen zoals het voor de toets moet worden geleerd. Wil je bijvoorbeeld alleen Zuid-Nederland of Oost-Europa leren, dan kan dit niet.

 

De makers van Topografie in de Klas hebben hier bewust voor gekozen: "Het is belangrijk dat een leerling een totaalbeeld ontwikkelt van Nederland, van Europa en van de Wereld. Wanneer er bijvoorbeeld gekozen wordt om Afrika en Zuid-Amerika apart te behandelen ontstaat er een risico dat een leerling wel in staat is alle landen in Afrika aan te wijzen, maar Afrika zelf niet op de kaart weet te vinden. Met andere woorden: er leerling ontwikkelt geen totaalbeeld en zijn mental map blijft geografisch beperkt tot regio’s."

Vanuit didactisch oogpunt is dat een uitstekende keuze, maar zolang scholen niet dezelfde keuze maken, beperkt het voor thuis wel de gebruiksmogelijkheden.

 

Topografie in de Klas oefent met de 300 toponamen van de Cito-lijst. Let dus wel even goed op als de lesmethode op de school van je kind meer topografische begrippen bevat. Als je kind dan uitsluitend topo oefent op deze website, kan hij of zij bij de toetsen plaatsen en rivieren tegenkomen die niet geleerd zijn.