Kinderen tekenen slechter dan vroeger

De Onderwijsinspectie heeft dat vastgesteld in een onderzoek naar de stand van het cultuuronderwijs op de basisschool. De Onderwijsinspectie deed in het schooljaar 2015-2016 onderzoek onder achtstegroepers naar de kunstzinnige ontwikkeling. De kinderen kregen in de dit onderzoek dezelfde tekenopgave en muziekkennistest als twintig jaar eerder ook in groep 8 was afgenomen. De resultaten werden volgens dezelfde normering beoordeeld.

 

Wat bleek? Kinderen van nu maken minder gedetailleerde tekeningen dan kinderen twintig jaar eerder deden. Ze tekenen meer afzonderlijke elementen in plaats van het volledige verhaal en zijn ook schematischer gaan tekenen. Een verklaring zou kunnen zijn dat de kwaliteit van de kindertekeningen wordt beïnvloed door de snelheid van de hedendaagse beeldcultuur.
 

 

Ook Robert Knox stelt in het rapport de vraag of de criteria van twintig jaar geleden tegenwoordig nog wel gebruikt kunnen worden. Knox is afdelingshoofd Cultuureducatie bij het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst. Hij vindt dat meer naar de beeldcultuur moet worden gekeken dan naar het tekenen.

“De beeldcultuur is veel breder. Kinderen spelen Minecraft. Aan de ene kant is dat een heel grofmazige verbeelding. Maar tegelijk stimuleert het het ruimtelijk denken enorm en vraagt het veel creativiteit. Dus dan zien leerlingen dat ze geen details nodig hebben om fantasierijk te werken.”

Hij pleit ervoor de zaak om te draaien en de tekeningen uit 1996 te beoordelen met de criteria van nu om de trend in beeld te brengen.
 

De Inspectie bekeek niet alleen kindertekeningen, maar nam de leerlingen ook een schriftelijke kennistoets af om te meten wat ze wisten van muziek, drama, dans en beeldende kunst. Zo werd bijvoorbeeld bij een muziekfragment gevraagd aan te geven uit welk land deze muziek komt. Ook vragen over de compositie van een schilderij of uit welke tijdsperiode een schilderij is, waren onderdeel van de kennistoets.

 

Van de kennisopgaven in de schriftelijke toets hadden de leerlingen in groep 8 gemiddeld iets meer dan de helft goed. Geen enkele leerling had alle opgaven goed of alle opgaven fout. Het verschil tussen hoog presterende en laag presterende leerlingen was groot. Hoog presterende leerlingen hadden ongeveer twee keer zoveel opgaven goed als laag presterende leerlingen.

Ook bleek het uit te maken of een school een internet cultuurcoördinator heeft. Op de scholen met zo’n cultuurcoördinator werd de kennistoets beter gemaakt.

 

Meestal is het de eigen leerkracht die de lessen voor kunstzinnige oriëntatie geeft. Op een kwart van de bevraagde basisscholen is een vakleerkracht voor een van de disciplines aangesteld.

Driekwart van de scholen geeft aan een interne cultuurcoördinator te hebben. Dat is een leerkracht of schoolleider die zich heeft gespecialiseerd in cultuuronderwijs, het cultuuronderwijs op de school organiseert en soms ook de lessen op dit gebied verzorgt.

In de kennistoets zaten dertien opgaven over muziek die in 1997 ook zijn voorgelegd aan leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs. Maar liefst elf van de dertien vragen werden slechter gemaakt dan twintig jaar geleden. Twee opgaven werden nu beter gemaakt.

 

 

Gemiddeld krijgen de kinderen in groep 3 tot en met groep 8 anderhalf uur per week les kunstzinnige oriëntatie. De meeste tijd wordt besteed aan beeldende activiteiten, zoals tekenen: gemiddeld ruim een uur per week. De gemiddelde tijd die wordt besteed aan dans en cultureel erfgoed is het laagste, rond de tien minuten per week per vak.